Urlop wypoczynkowy należy do uprawnień pracowniczych i pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego wypoczynku. Urlop wypoczynkowy to okres, w którym pracownik nie musi wykonywać swoich obowiązków, ale za który otrzymuje wynagrodzenie urlopowe.
Wynagrodzenie za czas urlopu
Wynagrodzenie za okres urlopu powinno być naliczone w takie wysokości, jakby w tym czasie pracownik wykonywał pracę. Przy samej płacy zasadniczej bez składników zmiennych należy po prostu wypłacić comiesięczne wynagrodzenie. W przypadku pracowników, którzy otrzymywali w poprzednich także zmienne dodatki wynagrodzenia, należy – oprócz wynagrodzenia stałego – naliczyć dodatek na bazie składników zmiennych. Takie rozwiązanie jest np. spotykane wśród pracowników zatrudnionych w systemie prowizyjnym.
Plan urlopowy
Pracodawca powinien co roku sporządzać plan urlopów i w miarę możliwości uwzględniać wnioski pracownika, co do terminu planowanego urlopu. Kluczowym sformułowaniem jest tu określenie „w miarę możliwości” – oznacza ono, że pracodawca może uwzględniać wnioski pracowników w takim zakresie, na jaki pozwala bieżąca działalność przedsiębiorstwa. Zazwyczaj nie ma możliwości udzielenia wszystkim pracownikom urlopu w tym samym czasie – wyjątkiem są zakłady produkcyjne, które co roku na miesiąc wstrzymują produkcję i w tym okresie cała załoga przebywa na urlopach.
Prawo do nieprzerwanego odpoczynku
Urlop wypoczynkowy może być udzielany przez pracodawcę w kilku częściach ale jedna z nich musi obejmować co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Ten dłuższy okres jest gwarantowany przez Kodeks Pracy i służy jako przerwa w pracy pozwalająca pracownikowi na regenerację sił. Pozostała część urlopu może być wykorzystana w dowolnej długości. Bez względu na to, czy urlop jest na wniosek pracownika, czy udziela go arbitralnie pracodawca zawsze musi być zachowana zasada 14 dniowego wypoczynku.
Urlop na żądanie
Pracownik ma roczny limit 4 dni urlopu, które może wykorzystać praktycznie bez uzgodnienia z pracodawcą. W praktyce w firmach są procedury według których pracownik musi poinformować o urlopie na żądanie, jednak według obowiązującego prawa należy to zrobić najpóźniej rano w dniu rozpoczęcia urlopu. Wbrew powszechnemu mniemaniu urlopy na żądanie nie są wcale powszechną praktyką, a pracownicy ograniczają wnioski o ten typ urlopu do sytuacji losowych.
Urlop w trakcie okresu wypowiedzenia
W czasie trwania okresu wypowiedzenia, pracownik może wnioskować o urlop wypoczynkowy ale jedynie od dobrej woli pracodawcy zależy jego udzielenie. Udzielenie urlopu przez pracodawcę jest dla pracownika obligatoryjne – pracodawca może skierować pracownika na cały urlop zaległy oraz proporcjonalną część urlopu za rok bieżący.
Podsumowanie
Pracodawca ma uprawnienia w kwestii decydowania o urlopie pracowników:
- pracownik musi ustalać z pracodawcą termin urlopu (wyjątek urlop na żądanie);
- pracodawca może sam wyznaczyć pracownikowi termin zaległego urlopu – musi go jedynie poinformować z 7-dniowym terminem
- pracodawca może skierować na urlop pracownika w czasie okresu wypowiedzenia i pracownik musi ten urlop wykorzystać.